 |
 |
|
|
|
|
 |
 |
 |
|
 |
|
|
Algemene informatie voor afgestudeerde architecten |
|||||
| Algemeen |
Als je het diploma gehaald hebt dat recht geeft op het voeren van de titel 'architect' wil je graag in dat vak aan de slag. Wanneer je een academie- opleiding achter de rug hebt zullen de navolgende raadgevingen waarschijnlijk voor jou gesneden koek zijn (want je hebt dan al bureau- ervaring).... heb je echter een opleiding aan een van de TU's genoten, dan staan hierna misschien enige nuttige tips voor jouw start in het architectenvak. Je mag je pas architect noemen in het maatschappelijk verkeer als je bent ingeschreven in het Architectenregister. Dit kun je doen door je aan te melden bij de Stichting Bureau Architectenregister in Den Haag. De kosten zijn eenmalig Fl. 130,- en verder per jaar Fl. 100,- (er bestaan aparte registers voor architecten, stedebouwkundigen, landschapsarchitecten en interieurarchitecten). Ook kun je lid worden van een van de beroepsverenigingen op ontwerpgebied, de BNA, BNS, BNI of NVVTL, daar zijn meer kosten mee gemoeid maar ze kunnen je met van alles helpen - meestal hebben ze speciaal op starters gerichte informatie voor je. Voordat je begint is het verstandig om jezelf een aantal vragen te stellen en er daardoor achter te komen wat je precies wilt in het vak, zoals: Wil ik zelfstandig werken of in dienst van een ander ? |
||||
|
Werken als architect in loondienst |
|||||
| Algemeen | Als je een baan zoekt bij bijvoorbeeld een architectenbureau bedenk dan dat er globaal twee mogelijkheden zijn: werken bij een groot bureau en werken bij een klein bureau. Bij een groot bureau wordt je ingezet in dat waar je goed in bent en dat is meestal ontwerpen of presenteren; in het algemeen verleen je assistentie bij het maken van voorstudies voor en het uitwerken van ontwerpopgaven die tot stand komen onder leiding van de naamgevende architect(en) van het bureau. Persoonlijke ontwerpbijdragen blijven beperkt tot de grenzen die deze architect aangeeft en naamsvermelding heeft nog maar in weinig gevallen plaats. Belangrijke facetten van het vak (aquisitie, presentatie in woord en beeld, contacten/onderhandelingen met opdrachtgevers, overheden en overige marktpartijen, maken van bestekken en begrotingen, voeren van directie op de bouwplaats) komen maar zeer beperkt aan bod. Deze zijn meestal voorbehouden aan de naamgevende architecten zelf of aan juist daarin gespecialiseerde medewerkers. Bij een klein bureau neemt de diversiteit van de werkzaamheden toe, maar daar is de relatieve afhankelijkheid van de (ontwerp)opvattingen van de naamgevend architect weer groter. Naamsvermelding is ook hier nog niet algemeen gebruikelijk. Een extra nadeel bij kleinere bureaus is de zware last van de loonkosten voor het bureau. Alleen bij een goede continuiteit in opdrachten is de assistent-architect zeker van zijn of haar baan. Waar bij het grote bureau een vermindering in opdrachten nog relatief lang wordt opgevangen, is bij het kleinere bureau snel ontslag het gebruikelijke gevolg. De banen zijn schaars. De beste methode om werk te vinden bij een bureau is daarom: uitgaan van jezelf en je eigen kracht. Maak een lijstje van bureaus waar je zou willen werken en benader die stuk voor stuk op een originele manier met een compacte, maar perfecte presentatie van je werk; vertel vooral waarom jij hen benadert en wie er nog meer op jouw lijstje staan. Uiteraard moet de kwaliteit van je werk en je persoonlijke aanpak de rest doen....... Er is nog een tussengebied tussen het in loondienst werken en voor jezelf beginnen en dat is het free-lance werk. Je verhuurt je dan voor een afgesproken tijd of voor een afgesproken project aan een architectenbureau tegen een bepaald uurtarief (wij kwamen uurtarieven tegen tussen de Fl. 25,- en Fl. 50,- afhankelijk van de periode en de kwaliteit van het werk) en je zorgt zelf voor de papierwinkel van verzekering, belasting etc.. Het is ook bij de start van je eigen bureau vaak prettig dat je voor een deel van je tijd zo in ieder geval al enig inkomen kunt genereren. |
||||
|
Een zelfstandig architectenbureau starten (alleen) |
|||||
| Algemeen | Je wilt alleen een eigen architectenbureau beginnen. Eerst hier enige opmerkingen over het zelfstandig zijn en het verwerven van opdrachten (in de wandeling acquisitie genaamd), daarna enkele tips betreffende samenwerking met anderen. Weet waar je aan begint; opdrachtgevers in Nederland (en je vakgenoten -vanaf het moment van jouw beslissing dus ook concurrenten-) zitten niet op speciaal jou te wachten, bovendien kennen ze je vaak (nog) niet. Hoe vervelend het ook klinkt, het is het handigst om het een en ander op papier te zetten over wat je wilt bereiken en hoe je dat gaat aanpakken; ze noemen dit ook wel een ondernemingsplan en er zijn vele instanties die je daarbij kunnen helpen, zoals de beroepsverenigingen, de Kamer van Koophandel, banken, etc. Het scherpt jouw nu misschien nog vage gedachten over zaken als: * wat heb ik nodig aan faciliteiten, werkplek etc. en
wat kost me dat, Kortom een hele lijst van onderwerpen waarvan het goed is ze alle eens te overdenken en een keuze te maken uit de steeds naar voren komende mogelijkheden; ook als je nog niet kiest, zegt dat iets over jouw opzet. Meestal heb je dan nog geen directe opdrachten in portefeuille. In alle gevallen heb je een (professionele of niet-professionele) opdrachtgever nodig die jou iets laat ontwerpen. Die opdrachtgever moet weten wie je bent. Opdrachten aan jou komen in het algemeen niet door je naam in het telefoonboek tot stand, maar door jouw 'naamsbekendheid' in het vak. Het is dus zaak om die naamsbekendheid te genereren; zonder opdrachtgevers kan dat het beste door zelf bijzondere projecten te initieren - voor bijvoorbeeld verwaarloosde of nu slecht functionerende plekken die je kent en door jouw plannen dan aan te bieden aan de grondeigenaar - of door het meedoen aan architectuurprijsvragen (en dan ook af en toe een prijs te winnen natuurlijk). De bijbehorende publiciteit kun je dan inzetten in het 'veroveren' van jouw naamsbekendheid. Als je niet al geselecteerd was (wij begrijpen dat je niet overal evenveel invloed kunt uitoefenen op die selectie) door je opleiding voor deelname aan de Archiprix, dan kun je meedoen aan de Jonge Architecten Prijs, een vaker per jaar terugkerende architectuurprijsvraag met kleine opgaven en een compacte presentatie; of aan Europan, een tweejaarlijkse prijsvraag voor architecten jonger dan 40, met vele (wel zeer arbeidsintensieve en grote) opgaves in vele landen, in het algemeen gericht op realsatie van de winnende ontwerpen en tenslotte aan de Prix de Rome, de eens in de vijf jaar georganiseerde (staats-)prijs voor de architectuur in twee etappes, de voorronde voor iedereen onder de 35 en een eindkamp voor maximaal 5 ontwerpers. De winnaars van de laatste twee genoemde hebben bijna altijd een goede carriere gemaakt in architectenland. De staat heeft nog een faciliteit voor talentvolle ontwerpers, namelijk het startstipendium of de werkbeurs, aan te vragen bij het Fonds voor de Beeldende Kunst, Vormgeving en Bouwkunst aan de Brouwersgracht in Amsterdam. Je zendt je werk in met een motivering betreffende wat je met het geld wilt gaan doen en na een beoordeling door een wisselend samengestelde commissie van gearriveerde vakgenoten kun je in aanmerking komen voor een bedrag van zo'n Fl. 35.000,- waar je je plan mee kunt uitvoeren. Stel je hebt een opdracht en je begint definitief voor jezelf (eenmanszaak). Dan is een aantal kontakten van belang: * de Belastingdienst: Je meldt je aan als zelfstandig ondernemer in het jaar dat je minstens 1200 uur besteedt aan je zaak. Je hebt dan recht op zelfstandigenaftrek en 3 jaar lang op extra startersaftrek over je inkomsten uit je bedrijfsuitoefening. Tevens bestaan er sinds kort allerlei belastingfaciliteiten voor mensen (familie of vrienden bijvoorbeeld) die geld verstrekken aan jouw bedrijf (de zgn. 'Tante Agaath'-regeling). Voor je werkzaamheden declareer je aan je opdrachtgever een honorarium (letterlijk 'eregeld') waarover je omzetbelasting (Btw) moet heffen; je moet dus ook een Omzetbelasting-nummer bij de Belastingdienst aanvragen. Uiteraard kun je door jou betaalde Btw over benodigde materialen, etc. weer in mindering brengen. * de Kamer van Koophandel: Hoewel niet verplicht voor vrije beroepsbeoefenaren is inschrijving handig voor het verkrijgen van sommige faciliteiten, zoals zakelijke rekeningen bij banken, kortingsregelingen bij groothandelaren, rekeningen openen bij winkels e.d. Ze kunnen je ook met van alles betreffende je zaak helpen aan de startersdesk in hun kantoren, net zoals andere organisaties in het midden- en kleinbedrijf, zoals MKB Nederland. * Verzekeringen: Je bent verplicht een verzekering te nemen tegen door jou vakmatig gemaakte fouten (beroepsaansprakelijkheid - minimale dekking Fl. 1.000.000,-). De premie is afhankelijk van je jaaromzet, maar meestal minimaal ongeveer Fl. 750,-. Vertel dat je starter bent, dan is er aan die prijs vaak nog wel wat te doen. Ook is het aan te raden een arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten; die heb je tegenwoordig in allerlei vorm, de interessantste vormen sparen een bedrag voor je als je er geen beroep op hoeft te doen. * Accountant of boekhouder: het is het beste om vanaf het begin je administratie goed op te zetten of te laten opzetten. Je kunt ook het zelf doen (door alles goed bij te houden en bonnen en dergelijke te bewaren en je honorariumdeclaraties te nummeren etc.) dan weet je in ieder geval zelf hoe het werkt, maar laat je dan een keer goed uitleggen hoe een en ander in het maatschappelijk verkeer het beste kan worden vastgelegd. |
||||
|
Een zelfstandig architectenbureau starten (samen) |
|||||
| Algemeen | Je begint niet alleen maar samen met anderen. Dan is er een aantal mogelijkheden om jullie bedrijf juridisch vorm te geven. In alle gevallen is het maken en vastleggen van jullie afspraken het belangrijkste. De simpelste vorm is een maatschap, de afspraken daar liggen vast in een maatschapscontract (voorbeelden bij de BNA en alle accountants- en advocatenkantoren). Iets anders qua verantwoordelijkheden maar ook eenvoudig is de vennootschap onder firma (v.o.f.); standaardcontractvoorbeelden bij de KvK en anderen; N.B.: de arbitrage-clausule in de KvK-standaard leidt in de praktijk tot hoge kosten, dus verzin daar iets anders op!). Heb je al een forse te verwachten omzet dan kan de besloten vennootschap in verschillende vormen interessant zijn (contract bij notaris nodig); vraag verder aan je accountant of je belastingadviseur, ook voor combinaties van verschillende rechtsvormen. verder bestaan nog de Stichtingsvorm (meestal zonder winstoogmerk), de Verenigingsvorm en de Cooperatie. Zoals gezegd zijn vastgelegde afspraken het belangrijkst. Contracten maak je voor als het fout gaat of als je ruzie krijgt. Denk aan de uitspraak van een notaris: "met slechte afspraken en goedwillende mensen kom je er altijd nog wel uit; met goede afspraken en slechtwillende mensen lukt het meestal niet om er goed uit te komen". Het gaat dus echt om de manier waarop jullie met elkaar om gaan en in de toekomst met elkaar om denken te gaan. Maak dus een goed (ondernemings-)plan met zo goed mogelijk schriftelijk vastgelegde afspraken voor ziekte, afwezigheid door vakantie, voor aannemen en ontslaan van eventueel personeel, over hoe besluiten tot stand komen, over taakverdeling binnen het bureau en voor het ontstaan van onenigheid; stel die afspraken in de tijd ook op vaste momenten aan de orde om ze te kunnen bijstellen en laat er altijd ook een jurist naar kijken. Tot slot: Bouwen is een menselijk proces. Alle voorkomende technische problemen zijn oplosbaar, maar het gaat in de bouw altijd om samenwerkingsvormen van meerdere mensen; daar komen dus altijd afspraken en schriftelijke vastlegging van afspraken aan te pas. Zorg er dus voor dat die afspraken met je opdrachtgever, met de samenwerkende disciplines zoals constructieve en installatietechnische adviseurs, met de uitvoerende partijen, etc. altijd correct en op tijd tot stand komen en houdt je er vervolgens aan. Technisch en formeel heb je er dan in ieder geval voor gezorgd dat alles vastligt; of het proces dan verder goed loopt hangt af van je plezier in en je aandacht en liefde voor het vak en de mensen die je erin tegenkomt. Als dat wederzijds goed zit, is bouwen en architectenwerk (in ieder geval wat ons betreft) een feest. |
||||
 |
|
|
|
 |
|
 |
 |
 |
 |
 |
|