Er zijn verschillende organisaties die data en andere gegevens bijhouden over architecten en hun beroepspraktijk. Nergens zijn die data echter gecombineerd te vinden. Vandaar dat wij op deze pagina een eerste poging wagen om vanuit de bestaande invalshoeken te kijken naar zaken als de omvang van de markt, de werkzame populatie en de financiele gegevens rondom de architecten beroepsgroep.
Een ieder die de architectentitel wil voeren moet ingeschreven staan in het Architectenregister. Per februari 2007 *) stonden daar totaal 12.124 personen geregistreerd die als volgt zijn onder te verdelen:
Architecten - 9.142 (75,4%)
Stedebouwkundigen - 664 (5,5%)
Tuin- en landschapsarchitecten - 644 (5,3%)
Interieurarchitecten - 1.674 (13,8%).
Niet alle ingeschrevenen zijn echter rechtsstreeks in de architectenpraktijk werkzaam. Zij zijn bijvoorbeeld betrokken bij onderwijs en onderzoek, vervullen een toetsende, adviserende of leidinggevende rol of werken in andere sectoren van de samenleving. Verder is een deel van de ingeschrevenen gepensioneerd maar stelt desondanks prijs op het blijvend voeren van de titel. De preciese omvang van het 'slapende' deel van het register is helaas niet bekend.
De laatste jaren is er tevens een sterk groeiend aantal inschrijvingen van afgestudeerden die in eigen land eerst twee praktijkjaren achter de rug moeten hebben om ingeschreven te kunnen worden. Men registreert zich dan in Nederland, waar die eis nog niet bestaat, om met die in heel Europa geldende registratie in de hand weer in het land van herkomst aan de slag te gaan. Dit wordt ook wel de 'Oostenrijk-connectie' genoemd, vanwege het opvallende aantal ingeschrevenen uit dat land.
De ingeschreven architecten kunnen ook naar soort diploma worden onderverdeeld:
diploma TU Delft of Eindhoven (65%)
diploma Academie van Bouwkunst (11%)
diploma opleiding andere EU-staat (20%)
Ook het aantal in de Nederlandse praktijk werkzame architectenbureaus is niet exact bekend. Om een redelijk gecalculeerde schatting te maken keken we naar de daartoe aanwezige informatie op internet. De Kamer van Koophandel (
KvK) spreekt van 2.916 architectenbureaus ingeschreven in het Handelsregister. Er is een aantal goed gedocumenteerde websites dat dergelijke gegevens bijhoudt. Op
ArchitectenWeb worden 2.885 'architectenprofielen' getoond en op de door ArchiNed bijgehouden
index adressen, zijn ongeveer 3.100 adressen van ruimtelijke ontwerpers te vinden. Dit zijn echter wel alle disciplines bij elkaar, dus niet slechts architecten.
Uit die laatste database - die ooit is opgezet door de adressen van BNA-bureaus aan te vullen met de in het telefooonboek opgenomen niet-leden - hebben we de totale groep praktiserende bureaus per provincie onderverdeeld in de vier ontwerpende disciplines en komen zo tot de onderstaande globale totalen:
Architectenbureaus - ongeveer 2.500 stuks
Tuin- en landschapsarchitectenbureaus - ongeveer 160 stuks
Stedebouwkundige adviesbureaus - ongeveer 100 stuks
Interieurarchitectenbureaus - ongeveer 320 stuks.
N.B.: Met name de groepen stedebouw en landschap zijn moeilijk exact van elkaar te onderscheiden omdat de bureaus vaak beide disciplines in huis hebben. Zo zijn er ook vele architectenbureaus die tevens interieurwerk en/of stedebouwkundig advies verzorgen. Wij rekenen vooralsnog met die ongeveer 2.500 in Nederland gevestigde architectenbureaus en voeren daarop nog een check uit via de gerealiseerde jaaromzetten en het aantal werkzame personen (en fte's).
N.B.2: Bij de samenstelling van onze 'Michelin'-gids met Nederlandse architectenbureaus (zie
rubriek architecten) hebben we alle beschikbare lijsten gebruikt om zoveel mogelijk internet-sites van architecten te kunnen vermelden. Dat bleken er op dat moment - september 2007 - ongeveer 1.300 te zijn.
Onze stelling is daarom dat slechts de helft van de gedachte 2.500 architectenbureaus (dus ongeveer 1.250) substantieel in de Nederlandse praktijk werkzaam is, althans zich presenteert als zodanig op internet. De andere helft is wel opgenomen in lijsten, maar komt niet voor op internet. Die groep is op k+NAP dus helaas niet zichtbaar te maken; ze bestrijken waarschijnlijk slechts een klein werkgebied of hebben slechts een zeer bescheiden praktijk.
In Nederland zijn op het gebied van de ontwerpende disciplines een viertal beroepsverenigingen actief. U vindt onderstaand per vereniging het aantal leden en het aantal in de praktijk werkzame bureaus:
BNA - 3.000 leden - 1.455 architectenbureaus
BNSP - 850 leden - 70 adviesbureaus
NVTL - 720 leden - 160 adviesbureaus
BNI - 400 leden - 280 architectenbureaus.
N.B.: Ook hier geldt weer de vertroebelende factor dat zowel ontwerpers als bureaus vaker lid zijn van meer dan een vereniging; de combinaties BNA-BNSP, BNA-BNI en BNSP-NVTL komen daarbij het meeste voor.
Ruim 10 jaar lang heeft het Economisch en Sociaal Instituut van de Vrije Universiteit in Amsterdam (ESI-VU) onderzoek gedaan naar de economische ontwikkeling in de architectenbranche. In september 2003 presenteerde onderzoeker Enno Masurel (inmiddels opgevolgd door Peter Risseeuw) de brancheverkenning over het jaar 2002 met daarbij tevens een terugblik op die afgelopen 10 jaar onderzoek.
Hij stelt daar onder meer: "In de gehele Nederlandse architectenbranche zijn in 2002 naar schatting ruim 15.000 mensen (12.000 fte's) werkzaam. Hierbij is uitgegaan van de veronderstelling dat de BNA 60% van de branche vertegenwoordigt en dat de parameters van de BNA-bureaus ook gelden voor de gehele branche."
Wordt datzelfde verdelingspercentage omgekeerd toegepast op het eerder genoemde totale aantal bureaus, dan blijkt dat getal van 2.500 bureaus redelijk binnen die verhouding te passen (1.455 : 2.500 = 58,2%). En er werken inderdaad ongeveer 9.000 mensen (8.000 fte's) binnen BNA-bureaus, die een gezamenlijke omzet van ongeveer 600 miljoen Euro genereren. Voor de branche als geheel vinden we op meerdere plaatsen een jaarlijkse omzet van ongeveer 1.050 miljoen Euro, eveneens passend bij die verhouding.
Dit betekent een gemiddelde jaaromzet per medewerker van ongeveer 65.000 Euro. Ter vergelijking: de raadgevend ingenieurs verenigd in de ONRI zetten per medewerker per jaar ongeveer 85.000 Euro om.
N.B.: De onderzoeksafdeling ESI-VU (inclusief onderzoeker Peter Risseeuw) in kortgeleden overgegaan in handen van de Stichting Economisch Onderzoek (SEO) van de Universiteit van Amsterdam. De BNA besloot onlangs om met ingang van de terugblik over 2005 te stoppen met de brancheverkenning.
Bovengenoemde omzet wordt verdeeld over de verschillende werkgebieden van architectenbureaus (2002) en die verdeling blijft - lichte economische schommelingen daargelaten - over die afgelopen 10 jaar redelijk stabiel:
Woningen - 34%
Landbouw/industrie - 5,2%
Kantoren - 17,5%
Winkels - 3,7%
Onderwijs - 10,2%
Gezondheidszorg - 14,6%
Overig - 14,8%
De verdeling over soorten opdrachtgevers is:
Particulier - 20,9%
Professioneel - 66,5%
Overig - 12,6%
waarbij de beide eersten langzaam stijgen ten koste van de laatste categorie.
Tenslotte de soorten werkzaamheden, oftewel in welke gevallen wordt er een volledige opdracht - dus tot en met directievoering en toezicht - verstrekt:
Volledige opdracht - 43,6%
Onvolledige opdracht - 43,7%
Overig - 12,7%
waarbij het tweede en derde percentage langzaam stijgen ten koste van het eerste. Rond 1990 kreeg de architect nog in 58% van de gevallen een volledige opdracht.
De BNA laat elk jaar de verdeling van bureaugrootte zien en wij verwachten dat die verdeling representatief is voor de gehele branche. Hieronder voor 2005 de categorien in bureaugrootte:
01-05: 998 stuks
06-10: 228 stuks
11-20: 153 stuks
21-50: 60 stuks
> 50: 18 stuks
De UIA heeft een aantal jaren geleden de internationale architectendata op een rijtje laten zetten met hulp van het Catalaanse Colegio de Arquitectos. De situatie was per land zeer verschillend. In de Europese Unie blijken totaal ongeveer 350.000 architecten werkzaam te zijn. Achtereenvolgens is voor de meeste Europese landen in de onderstaande rij te zien: het land, het aantal inwoners, het aantal architecten en tenslotte het aantal inwoners per architect (in afdalende volgorde van 'architecten dichtheid'):
Italie - ruim 57 miljoen - 111.063 - 515
Griekenland - krap 11 miljoen - 15.756 - 690
Portugal - ruim 10 miljoen - 12.113 - 830
Belgie - ruim 10 miljoen - 11.500 - 900
Spanje - ruim 41 miljoen - 40.741 - 1.010
Finland - ruim 5 miljoen - 3.500 - 1.490
Ierland - ruim 4 miljoen - 2.500 - 1.610
Slovenie - krap 2 miljoen - 1.200 - 1.650
Zweden - krap 9 miljoen - 5.376 - 1.650
Denemarken - ruim 82 miljoen - 50.000 - 1.650
Nederland - ruim 16 miljoen - 8.500 - 1.880
Engeland - krap 60 miljoen - 30.399 - 1.970
Frankrijk - ruim 60 miljoen - 26.964 - 2.240
Hongarije - krap 10 miljoen - 4.000 - 2.440
Polen - ruim 38 miljoen - 13.500 - 2.850
Tsjechie - ruim 10 miljoen - 2.921 - 3.500
- Economisch en Sociaal Instituut van de Vrije Universiteit - Dr Enno Masurel, Brancheverkenning architectenbureaus 2002, uitgave BNA, Amsterdam 2003.
- Economisch en Sociaal Instituut van de Vrije Universiteit - Dr Enno Masurel, Interieurarchitectuur in Nederland, uitgave BNI, Amsterdam 2004.
- Stichting Bureau Architectenregister, Register 2007 *, uitgave SBA, Den Haag 2007.
- International Relations Department of the Collegio de Arquitectos de Catalunya, Architectural Practice Around the World, uitgave COAC, Barcelona 2002 (update voor de cijfers via internetsite 2005).
Datum
Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op
15 oktober 2007
Adverteren
Wij bieden u verschillende mogelijkheden voor advertenties en banners
