De BOX bracht vorige week onder meer een bezoek aan de bouwplaats van de Nederlandse ambassade naar ontwerp van OMA/Rem Koolhaas in Berlijn. Het gebouw van in totaal zo'n zestig miljoen gulden begint vorm te krijgen en op deze pagina is enige uitleg over het ontwerp en de bouw te vinden.

Het bouwbord laat de rivierzijde van het gebouw in uiteindelijke vorm zien en op de foto's hier direct onder zie je de vorderingen in de bouw. De linkse foto geeft de open ruimte tussen de kubusvormige hoofdmassa en de omliggende haakse 'muur' waarin straks enige woonappartementen een plaats krijgen. Alle betonconstructies worden ter plaatse gestort en zodoende staat alles vol met ondersteunende stempels. De rechter foto laat de grens zien met het aanliggende kavel. Daar heeft een antroposofische organisatie inmiddels ook aan Koolhaas opdracht gegeven een gebouw te ontwikkelen.

De ambassade ligt aan de rivier de Spree in het oostelijke stadsdeel op de grens met het historische stadscentrum van Berlijn. De hoofdmassa bestaat uit een kubusvormig bouwdeel van 27 bij 27 bij 27 meter op de buitenhoek en een smalle, soms taps toelopende haakvormige wand op enige afstand van deze kubus die de andere grenzen van het bouwterrein opzoekt. De maquettefoto links laat de Spreezijde goed zien. Rechts een bovenaanzicht van het complex met aan de rechterzijde de eerste aanzet voor het gebouw van de nieuwe antropsofische kantoorbuurman.

De kubusvorm en de ingewikkelde ruimtelijke opbouw daarvan doen denken aan het prachtige ontwerp van Koolhaas voor de bibliotheek in Parijs, die alleen veel groter was met een ribbe van 60 meter. In Berlijn is de kubus als het ware 'ruimtelijk aangevreten' door een langzaam stijgend 'traject' van verkeersruimten [denk aan de afgelegde weg van een rups in een appel].
In de bouwkeet kregen we een uiterst professionele toelichting van de heer Henskens [zie foto links], kanselier van de huidige Ambassade en vanwege zijn ervaring bij de bouwafdeling van Buitenlandse Zaken nu ook bouwpastoor van het nieuwe gebouw . Samen met de Ierse projectarchitecte Michelle Howard behandelde hij de twee voornaamste bijzonderheden in het bouwproces, te weten de overal te realiseren schone betonwanden en de uiterst ingewikkelde draagstructuur.

Die complexe draagstructuur - er is niet een draagsysteem dat van boven naar beneden doorloopt, maar elke verdieping of bouwdeel heeft zijn eigen constructieprincipe en die principes staan weer niet loodrecht boven elkaar - maakt dat ook de bouwvakkers regelmatig naar de grote maquette in de keet komen kijken om enigszins te kunnen begrijpen wat ze moeten maken; 2d-tekeningen geven voor het goede ruimtelijke begrip gewoon te weinig informatie...
Het consequent toepassen van schone ter plaatse gestorte [tpg] beton maakt dat ook alle coordinatie van leidingen en dergelijke - die in de betonnen wanden en vloeren zijn opgenomen - een uiterst complex logistiek proces oplevert. Verder zijn er zo'n dertien proefwanden gestort voordat de Duitse aannemer - een dochter van het Nederlandse Volker Stevin - er in slaagde de schone beton naar tevredenheid van de directie uit de kist te krijgen. Deze kwaliteitsproblemen hebben het werk enige maanden vertraging doen oplopen, maar nu het proces eenmaal loopt, gaat alles naar wens.
Eens in de twee weken wordt er in een klein comite vergaderd - Koolhaas en Howard als architecten, Henskens [namens de opdrachtgever] en de directeur van de aannemer - om de vinger aan de pols te houden en om gemandateerd door de overige partijen de belangrijke bouw- en ontwerpbeslissingen te nemen. Dat die korte lijnen met de daaraan gekoppelde verantwoordelijkheid werken, was te zien aan de manier waarop Henskens inmiddels trots sprak over 'ons' gebouw - een dergelijke sfeer tref je toch maar zelden aan op een dermate ingewikkelde bouwerij...

Op de linkerfoto houdt Henskens de aangehangen vergaderzaal van de ambassadeur tegen de maquette en rechts is nog een proefopstelling te zien van de later aan te brengen gevelbekleding. Die zal worden opgebouwd uit metaal en glas met verschillende toegevoegde draadgeweven metalen panelen.
Kortom een leerzaam bezoek, dat we graag na de oplevering in 2003 nog eens herhalen.

Ga terug naar het nieuws.

© 1997 - 2002 Copyright ArchitectenWerk .