BOX - Archief september 2008

* Discussie rond megaproject Zuid-As laait weer op

Wie heeft er gelijk als het gaat om de ontwikkeling van de Zuid-As in Amsterdam? Rasbestuurder Elco Brinkman of geslaagd zakenman en ontwikkelaar Rudy Stroink? Interessante vragen die weer actueel worden in het kader van de snel groeiende financiele crisis. Het debat - vooral de laatste week in de Volkskrant - begon met een kritisch artikel van Merijn Oudenampsen en Justus Uitermark, beiden ambtenaar van de gemeente Amsterdam, als ingezonden stuk in de Forum-rubriek [zie onder voor de gegevens]. Zij stelden dat de overheid niet heeft geleerd van eerdere grote projecten, dat er meer woningbouw op de Zuid As moet komen en zij zetten vooral vraagtekens bij de rol van Elco Brinkman als president commissaris van de NV ZuidAs [naast belangenbehartiger van de vaderlandse bouwers is hij tevens voorzitter van de VU, een van de grootste gebruikers, bestuursvoorzitter van het ABP, een van de beoogde financiers en commissaris bij het Rabo Bouwfonds, een van de spelers in het overleg].
Maar Brinkman sloeg vorige week voorzichtig terug in dezelfde rubriek onder de titel: "De kritiek op de Zuid-As is volkomen onterecht" en betoogde dat alles rond het project nog op schema loopt en dat de interesse voor mogelijke huisvesting in en rond de Zuid As alleen maar groeit.

Hoe dat dan elders moet, met de gebouwen die door toekomstige gebruikers worden verlaten, vertelt hij er niet bij; nee, het zou hier vooral uitbreidingen van al bestaand kantoorgebruik betreffen...
In diezelfde week ook nog een kort interview met mega projectontwikkelaar Rudy Stroink van TCN Properties. Hij gaat tien projecten stopzetten en 50 van de 350 mensen ontslaan, omdat er geen financiering meer te krijgen is vanwege de kredietcrisis. Hij zegt onder meer letterlijk: "De tunnel onder de Zuid As in Amsterdam gaat er echt niet komen."
In de komende maanden zal blijken of de overheid - in casu de Amsterdamse wethouder Van Poelgeest en de ministers Cramer van VROM en Bos van Financien - er in zal slagen om de financiering van de tunnel [het zogenaamde Dok-model] rond te krijgen. Wat ons betreft dan niet via veilingen, maar bijvoorbeeld via Staatsleningen [zoals gisteren ook met Fortis gebeurde], dan hebben zij de ontwikkeling en de exploitatie tenminste zelf in de hand en hoeven ze de zaken niet over te laten aan frauderende vastgoedbedrijven en/of [oud-]bestuurders met teveel petten op... De dan vrijkomende grond is immer goed te gebruiken [denk aan de succesvolle Sijtwendetunnel in Leidschendam Voorburg] en in ieder geval beter dan met het huidige verkeerslawaai langs de snelweg. Of die extra grond uiteindelijk voor kantoren, voor woningen of voor recreatiebestemmingen wordt gebruikt, maakt dan niet zoveel meer uit. Goed besteed belastinggeld dus!
[Op de foto het nieuwe kantoor van advocaten De Brauw en Blackstone van de hand van architect Erick van Egeraat - foto CoBouw - waarvan de vreemdgevormde gevel op dit moment kennelijk 'gekit' wordt. Zie hier voor de tekst van Oudenampsen en Uitermark. En click hier voor het openbare antwoord van Brinkman. Het tijdschrift Agora besteedt tevens een heel nummer aan de kwestie. Tenslotte het interview met Rudy Stroink.] - 29 september 2008 - BOX 1.400/Volkskrant

* Plasterk ziet niets in aanbestedingsautoriteit

Op de schriftelijke vragen van de Pvda Tweede Kamerleden Vermeij en Leerdam naar aanleiding van de discussie over de weerbarstige praktijk van het Europees aanbesteden in de architectuur, heeft minister Plasterk van OCW gisteren een wat slap antwoord gegeven. Hij verwijst om te beginnen een deel van de problematiek naar zijn collega van Economische Zaken: "[...] De minister van Economische Zaken is zich nu aan het bezinnen op nieuwe beleidsplannen ter verbetering van de huidige aanbestedingspraktijk. In deze beleidsplannen zal de verbetering van de toegang van kleine en beginnende bedrijven tot overheidsopdrachten, en daarmee ook jonge architecten en kleine architectenbureaus, een belangrijk doel zijn. [...]"

Verder noemt hij het aanstaande overleg tussen de Rijksbouwmeester en de BNA en een congres dat op 04 december aanstaande de problematiek behandelt: "[...] Voor wat betreft architectuur in het bijzonder heeft het kabinet in de architectuurnota 'Een cultuur van ontwerpen' de kwestie onderkend en initiatieven aangekondigd die tot verbetering moeten leiden. Dit betreft onder andere een nadere verkenning van de problematiek door de Rijksbouwmeester (in overleg met de Bond van Nederlandse Architecten BNA) en het opstellen van een leidraad voor opdrachtgevers. Verder kan ik u melden dat Architectuur Lokaal het voornemen heeft in samenwerking met de Rijksbouwmeester nog dit jaar een conferentie te organiseren over Europees aanbesteden in de architectuursector. [...]"
Tenslotte wijst hij de suggestie voor een onafhankelijke aanbestedingsautoriteit uit het rapport van Atelier Kempe Thill af: "[...] Daarbij wordt beoogd om de culturele component van de architectuur juist bij opdrachtgevers goed op het netvlies te krijgen. Het is de vraag of het oprichten van een afzonderlijke autoriteit als 'cultureel geweten' aan dat streven dienstbaar zou zijn. Maar ook los daarvan zie ik op dit moment geen aanleiding voor het instellen van een afzonderlijke autoriteit. De onderkenning van de problematiek zoals die zich aftekent bij opdrachtgevers en architecten, geeft mij het vertrouwen dat zij samen in staat zullen zijn hun werkwijze waar nodig aan te passen. [...]" En hij verwijst tenslotte naar de ondersteunende dienst Pianoo, die helpt bij aanbestedingen.
Ergo conclusio: geen nieuws - goed nieuws? Architecten en opdrachtgevers, jullie moeten het gewoon 'samen doen', wat natuurlijk precies aansluit bij het oubollige motto van dit derde kabinet Balkenende.
[Het rapport van Kempe Thill is te downloaden via de website van Pianoo. De volledige tekst van de antwoorden van Plasterk is te vinden op de website van Nieuwsbank. De aankondiging van het aanbestedingscongres staat op de website van Architectuur Lokaal. Aanmelden voor het congres kan op de website van Rostra.] - 24 september 2008 - BOX 1.399/Nieuwsbank

* Spectaculair project van Diller Scofidio in Liverpool

De Engelse stad Liverpool is dit jaar een van de Culturele Hoofdsteden van Europa. Ze organiseren daar nu de derde aflevering van de Biennial, een tweejaarlijkse binnen- en buitenexpositie van beeldende kunstprojecten. In dat kader werd dit weekeinde een spectaculair ontwerp van de Amerikaanse architecten Diller Scofidio + Renfro geopend: het Joyful Trees project [officieel 'Arbores Laetrae']. In een voormalig industriegebied werd een klein groen parkje gerealiseerd, waarin drie van de daar geplante bomen elk via een elektrisch aangedreven schijf ronddraaien. Het resultaat is een sterk vervreemdende ervaring, waarvan op YouTube via een korte video helder verslag wordt gedaan.

Diller Scofidio + Renfro realiseerden eerder bij Lausanne in Zwitserland het 'Blur Building' [zie foto linksonder], een gebouw dat zichtbaar wordt door de verneveling van water maar ze maken ook werkelijk bruikbare gebouwen, zoals het recent opgeleverde Institute of Contemporary Art in Boston USA [zie foto rechtsonder].

[Zie ook het eerdere BOX-bericht over het draaiende huis naar ontwerp van John Körmeling.] - 22 september 2008 - BOX 1.398/ArchNewsNow

* Over Hadid en Palladio (of vice versa)

Na het afgelopen weekeinde zijn de blogs, de vakbladen en zelfs de dagbladen ruim gevuld met artikelen en verslagen van de Biennale Architectuur in Venetie onder het curatorschap van de oud-directeur van het NAi Aaron Betsky [zie ook de BOX-berichten 1.396 en 1.394 hieronder]. "Out there - Architecture beyond building" is het door Betsky gekozen overkoepelende thema. Zelf wordt hij vanmorgen in een artikel van Harmen Bockma in de Volkskrant zo geciteerd: "Gebouwen hebben nog maar weinig met architectuur te maken" en even verder zelfs "Gebouwen zijn de graftombes van de architectuur geworden."
Wat ons betreft laat een van de inzendingen daarom het beste zien wat hij bedoelt, de goudgekleurde installatie 'Aura' van Zaha Hadid in de Venetiaanse Villa Foscari van Andrea Palladio [zie beeld hieronder].

Het computergestuurd gevormde object werd al in augustus besproken op de Duitse website Baunetz. De redactie vertelt hoe het object tot stand kwam: De maatverhoudingen van de Palladiaanse villa werden vertaald in akoestische frequenties, die uiteindelijk weer algoritmisch werden omgezet tot deze vrije vorm.
Nu is het interessante van de actuele berichtgeving vandaag de dag dat de lezers van BauNetz direct kunnen reageren op de gepresenteerde berichten. De 5e teleurgestelde reactie van ene 'Scamozzi' bleek intelligent en humoristisch tegelijk: 'Ik was eigenlijk meer geinteresseerd in de visie van Palladio op Hadid dan andersom."

[Zie hier voor meer info over de Villa's van Palladio.] - 18 september 2008 - BOX 1.397/BauNetz

* Plasterk presenteert prijsvraag in Venetie

Ze waren in het weekeinde allen naar de Biennale van Venetie gereisd: de topman van de TU Delft Dirk-Jan van den Berg, de decaan van de faculteit Bouwkunde Wytze Patijn en de minister voor OCW Ronald Plasterk. In het Nederlandse paviljoen werd afgelopen zaterdag de prijsvraag voor het ontwerp van een nieuw faculteitsgebouw gelanceerd. Patijn presenteerde daar onder meer een boek met herinneringen aan het oude gebouw, dat via de prijsvraagsite www.buildingforbouwkunde.nl trouwens te downloaden is. Tevens daar alle informatie over de met 60.000,- Euro gedoteerde internationale competitie.

We waren er niet zelf bij, maar konden de bijeenkomst prima volgen via de Quicktime stream - zie screenshots - op de NAi-website www.facultiesforarchitecture.org/program.php, waar alle bijeenkomsten en discussies over de toekomst van het architectuur onderwijs gedurende de afgelopen week werden uitgezonden. Plasterk kon melden dat hij extra budget voor het nieuwe gebouw ter beschikking wilde stellen en Jan Dirk van den Berg had nog een aardig cadeautje meegenomen voor de PvdA-minister: bij het overhandigen van een boek over de - uit de brand geredde - collectie stoelen, nam hij aan 'dat de minister in deze tijd wel wat extra zetels kon gebruiken...'
[Interessant te vermelden is nog de samenstelling van de internationale jury voor de competitie, die onder leiding staat van de nieuwe Rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol. Andere leden zijn: Mark Wigley - decaan van Columbia University, Rahul Mehotra - hoogleraar MIT, Yung Ho Chang - hoofd architectuur MIT, Herman Hertzberger, Kees Kaan, Ole Bouman, Wytze Patijn en Leanne Reynen, student en voorzitter van de facultaire studentenraad.] - 15 september 2008 - BOX 1.396/NAi

* Telegraaf op zoek naar mooiste NL woontoren

In de Woonkrant van de Telegraaf is een klein onderzoek aan de gang waarin aan de hand van tien voorbeelden gezocht wordt naar de mooiste en de lelijkste woontoren van Nederland. Dit natuurlijk naar aanleiding van de uitlatingen van minister Cramer, dat in de toekomst in de steden meer in hoogbouw gewoond moet gaan worden. Het lijstje van 10 is blijkbaar vrij willekeurig samengesteld: boven-links - woontoren Bijlmer van Wiel Arets, midden-boven - de Willem Ruys op de kop van Zuid van de ArchitectenCie, boven-rechts - Sardijntoren in Vlissingen van WTS Architecten, linksonder - toren aan de Boulevard in Enschede van de hand van KOW uit Den Haag, rechtsonder - Hoog aan de Maas in Rotterdam van 01-10 Architecten.

De tweede serie van vijf: linksboven - Piramidewonen van Sjoerd Soeters in Amsterdam, rechtsboven - ontwerp woontoren Anna van Buerenplein in Den Haag van Archipelontwerpers, beneden links - Montevideo van Mecanoo in Rotterdam, midden - het Strijkijzer in Den Haag van AAArchitecten en tenslotte Lange Jan en Lange Lies in Heerlen, opnieuw van Mecanoo Architecten.
[Op de betreffende pagina - voor Mac-gebruikers helaas alleen via Explorer goed te zien - kun je stemmen op de voor jou mooiste en lelijkste toren. Je dingt dan tevens mee naar een 6-delig servies en enkele andere prijzen van Villeroy & Boch. De Woonkrant van 27 september aanstaande bevat de uitslag.] - 13 september 2008 - BOX 1.395/Telegraaf

* Delftse studenten organiseren deel Biennale Venetie

In het Nederlandse paviljoen in Venetie [architect Gerrit Rietveld] wordt tijdens de Biennale Architectuur op 14 september een internationale workshop georganiseerd door een groep Delftse bouwkunde studenten onder de titel 'Future Faculty' [zie ook de website www.futurefaculty.org]. De workshop zoekt naar nieuwe visies op het architectuuronderwijs en de vertaling daarvan in een gebouw - of anderszins. De groep studenten won zelf in juni de 'Grand Prize' in een vergelijkbare 'snelkookpan'-prijsvraag voor een nieuw gebouwconcept voor de faculteit Bouwkunde.

Met hun team 'Minellium' bedachten ze een vernieuwende strategie voor de organisatie van een gebouw dat de uitgebrande faculteit zou kunnen vervangen. Volgens hen moet de opleiding beter moet worden ingebed in het maatschappelijke krachtenveld rond ons architectenvak, en dat idee vertaalden ze in een structuur waarin de architectuur instituties en de belangrijke spelers in het veld [architectenbureaus, toeleveranciers, constructeurs, etcetera] gecombineerd met de opleiding in een nieuw faculteitsgebouw samenwerken [zie hierboven de schematische opzet daarvan].
Het model vormt de inzet voor de bovengenoemde Biennale workshop, die door enkele architecten - waaronder Wolf Prix - en anderen zal worden gemodereerd.

[Op de foto van links naar rechts: Jorrit Verduin, Jean-Paul Willemse, Arend van Waart, Friso Gouwetor en Elbert Arens. De website waarop de presentaties en de jurering van de deelnemende teams in de 'buiding for bouwkunde' competitie nog te zien is, met video's van de deelnemers en de prominente jury - met o.m. Bouman, Riedijk, Patijn, Van Rijs, Verheijen - is hier nog te bezoeken.
Het programma op de voorafgaande dagen wordt georganiseerd door het NAi en is te vinden op een andere website genaamd www.facultiesforarchitecture.org.] - 09 september 2008 - BOX 1.394

* Bouwkunde trekt in oude hoofdgebouw TU Delft

Tijdens de vakantieperiode is in Delft hard gewerkt aan de tijdelijke vestiging van de faculteit Bouwkunde in het voormalige hoofdgebouw van de TU. Honderden bouwvakkers voeren een razendsnel gemaakt ontwerp uit dat ruimte biedt aan de 3.000 studenten en de staf voor de komende vijf jaar. De herinrichting staat onder leiding van een ontwerpgroep met architecten voor de verschillende specifieke onderdelen. Omdat het gebouw een beschermd monument is, is architectenbureau Braaksma Roos betrokken, Winy Maas van MVRDV ontwerpt samen met Mick Eekhout van Octatube de nieuwe glazen serres [zie gele pijlen in de plattegrond], Kossmann de Jong geeft de nieuwe [net als de oude] 'Straat van Bouwkunde' vorm en Fokkema Architecten is verantwoordelijk voor de totaalopzet.

Deze week zullen - als alles goed gaat - de 500 nieuwe bachelorstudenten hun intrek nemen op de tweede etage, stapsgewijs in de loop van dit jaar gevolgd door de masterstudenten en de staf. Tot dan zullen de tenten van BK City aan de Berlageweg nog in gebruik blijven. Op 13 september aanstaande, tijdens de Biennale Architectuur in Venetie, zal decaan Wytze Patijn [naschrift: het wordt minister Plasterk zelve!] de internationale ideeenprijsvraag voor een nieuw Bouwkundegebouw lanceren.

[Zie voor meer info de website Bouwkunde Delft en click dan door naar gebouw Julianalaan. Daar is tevens de laatste B-Nieuws in pdf te downloaden met interviews en nadere info over de tijdelijke huisvesting. Vanaf 13 september - om 13.00 uur - is de prijsvraag online via www.buidingforbouwkunde.nl .] - 03 september 2008 - BOX 1.393

Berichten uit de voorgaande maanden in het

* Archief-overzicht.